Nghĩa vụ cấp dưỡng là nghĩa vụ mà pháp luật quy định một người có nghĩa vụ cấp dưỡng một khoản tiền hoặc tài sản khác cho người có quan hệ với mình. Việc từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ này có thể dẫn đến bị xử lý hành chính hoặc hình sự tùy theo mức độ của hành vi.
1. Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng là gì?
Nghĩa vụ cấp dưỡng yêu cầu một người đóng góp tài sản để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng khi người có chưa thành niên hoặc không có khả năng lao động, không có tài sản tự nuôi mình.
Việc từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng được hiểu như sau:
Từ chối nghĩa vụ cấp dưỡng là trường hợp người có nghĩa vụ, có khả năng cấp dưỡng nhưng không chịu nhận nghĩa vụ cấp dưỡng.
Trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng là trường hợp người có nghĩa vụ, có khả năng cấp dưỡng nhưng tìm cách trốn tránh như tránh mặt, bỏ trốn, giấu địa chỉ,… để không phải thực hiện nghĩa vụ.
Như vậy, từ chối hoặc trốn hành nghĩa vụ cấp dưỡng là việc một người có tài sản, có khả năng cấp dưỡng theo quy định của pháp luật hoặc theo bản án, quyết định của tòa án phải có nghĩa vụ cấp dưỡng cho người khác có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng với mình bằng một khoản tiền hoặc tài sản khác nhưng lại không thực hiện nghĩa vụ hoặc trì hoãn, trốn tránh thực hiện nghĩa vụ đó.
2. Khung hình phạt Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng
Không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị xử lý hình sự về Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng theo Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
“Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm”.
Như vậy, đối với hành vi từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, người phạm tội có thể đối mặt với mức hình phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm
3. Xử phạt hành chính hành vi từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng
Trong trường hợp từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng nhưng chưa đến mức bị xử lý hình sự thì người vi phạm quy định về chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng vẫn có thể bị xử hành chính theo quy định tại Điều 57 Nghị định 144/2021/NĐ-CP như sau:
“1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
a) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau khi ly hôn; từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng giữa anh, chị, em với nhau, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu theo quy định của pháp luật;
b) Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi dưỡng cha, mẹ; nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn theo quy định của pháp luật.
2. Biện pháp khắc phục hậu quả:
Buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp, nuôi dưỡng theo quy định đối với các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này”.
Theo đó, hành vi từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng nhưng chưa đến mức bị xử lý trách nhiệm hình sự thì người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 05 đến 10 triệu đồng và phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ.
4. Dấu hiệu pháp lý hành vi Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng
Từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng là hành vi trái pháp luật, để có thể xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự thì cần phải làm rõ các dấu hiệu pháp lý như sau:
4.1. Khách thể
Hành vi từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng là hành vi xâm phạm trực tiếp đến quan hệ cấp dưỡng được pháp luật bảo vệ, ảnh hưởng đến quyền lợi của người được cấp dưỡng theo quy định của pháp luật.
4.2. Mặt khách quan
Mặt khách quan của tội này được thể hiện qua những hành vi cụ thể như sau:
- Từ chối nghĩa vụ cấp dưỡng là trường hợp người có nghĩa vụ, có khả năng cấp dưỡng nhưng không chịu nhận nghĩa vụ cấp dưỡng.
- Trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng là trường hợp người có nghĩa vụ, có khả năng cấp dưỡng nhưng tìm cách trốn tránh như tránh mặt, bỏ trốn, giấu địa chỉ,… để không phải thực hiện nghĩa vụ.
Hậu quả: Người được cấp dưỡng không nhận được tiền cấp dưỡng theo quy định. Người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe (bị truy cứu trách nhiệm hình sự)
4.3. Chủ thể
Người có năng lực trách nhiệm pháp lý, có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực hiện việc cấp dưỡng nhưng không thực hiện.
4.4. Mặt chủ quan
Người thực hiện hành thi vi phạm với lỗi cố ý, biết rõ bản thân mình có nghĩa vụ và có khả năng cấp dưỡng nhưng cố tình không cấp dưỡng mong muốn hoặc bỏ mặc hậu quả xảy ra.
————————————–
Hy vọng những nội dung trên đây của chúng tôi sẽ hữu ích với anh/chị.
Để được tư vấn, hỗ trợ về các thủ tục pháp lý, bạn có thể liên hệ Luật sư, theo các phương thức sau:
- Hotline: 0868697673 – 0945202001
- Fanpage: https://www.facebook.com/THUANLAW.VN/
- Email: thuanlaw.vn@gmail.com
- Website: https://thuanlaw.vn/
Chúng tôi rất mong nhận được sự hợp tác!
Trân trọng!