Thừa kế đất thế chấp: Điều kiện và cách chia thế nào?
Thừa kế đất thế chấp tại ngân hàng có được không? Điều kiện là gì? Chia tài sản thừa kế đất thế chấp ra sao?
Được di chúc thừa kế đất thế chấp không?
Việc lập di chúc thừa kế tài sản nhà đất là quyền của người có tài sản. Khi lập di chúc thừa kế nhà đất thế chấp tại ngân hàng, người lập di chúc và tài sản được định đoạt theo di chúc phải thỏa mãn những điều kiện quy định tại Điều 188 Luật Đất đai 2013, Điều 118 Luật Nhà ở 2014 gồm:
- Đất đã được cấp sổ hồng/giấy chứng nhận/sổ đỏ cho thửa đất lập di chúc;
- Thửa đất này không thuộc trường hợp đang bị tranh chấp hoặc hết thời hạn sử dụng đất;
- Quyền sử dụng thửa đất đang thế chấp tại ngân hàng không bị kê biên để đảm bảo thi hành án (theo quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án có thẩm quyền);
- Đất ở không trong trường hợp có quyết định/thông báo thu hồi của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền;
- Nhà ở không thuộc diện bị tháo dỡ, phá, xây dựng lại theo quy định pháp luật;
Theo đó, việc quyền sử dụng đất đang thế chấp tại ngân hàng không phải là điều kiện cấm nên được lập di chúc định đoạt đối với tài sản này. Nói cách khác, người có tài sản vẫn có quyền lập di chúc định đoạt tài sản đất đai mà quyền sử dụng, sở hữu đang được thế chấp tại ngân hàng.
Lưu ý: Các hình thức lập di chúc bằng văn bản gồm:
- Di chúc bằng văn bản có người làm chứng;
- Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng;
- Di chúc bằng văn bản có chứng thực, công chứng: Việc lập di chúc trong trường hợp này thường phải có sự đồng ý bằng văn bản của ngân hàng nơi đang nhận thế chấp tài sản của bạn;
Như vậy, pháp luật vẫn cho phép lập di chúc thừa kế đất thế chấp tại ngân hàng nếu thỏa mãn các điều kiện của di chúc đã nêu trên.
Thủ tục chia thừa kế đất thế chấp tại ngân hàng thế nào?
Những người nhận tài sản thừa kế là nhà đất có nghĩa vụ thanh toán các khoản chi phí liên quan đến di sản theo quy định tại Điều 658 Bộ luật Dân sự 2015, như sau:
“1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.
3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”
Căn cứ vào những quy định trên, thì người hưởng di sản theo di chúc có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại. Theo đó, khoản nợ ngân hàng mà nhà đất là di sản thừa kế đang là tài sản bảo đảm cũng là một trong những khoản chi phí mà người nhận tài sản thừa kế có nghĩa vụ phải thanh toán trước khi nhận thừa kế di sản. Những người thừa kế thực hiện xong các nghĩa vụ tài chính để được thanh lý hợp đồng, giải chấp và yêu cầu phân chia di sản thừa kế.
Thứ tự thực hiện chia thừa kế đất thế chấp tại ngân hàng được thực hiện như sau:
Bước 1: Thanh toán khoản nợ với ngân hàng hoặc thay thế tài sản thế chấp
Việc thanh toán khoản nợ với ngân hàng nhằm mục đích xóa thế chấp đối với nhà đất là di sản (nếu người có di sản đồng thời là người vay ngân hàng).
Những người được hưởng di sản thừa kế cũng có thể sử dụng một tài sản khác để thay thế cho di sản đang thế chấp tại ngân hàng.
Kết quả của bước này là di sản nhà đất được xóa đăng ký thế chấp tại cơ quan có thẩm quyền;
Bước 2: Lập văn bản khai nhận di sản thừa kế
Sau khi đã xóa đăng ký thế chấp, những người được nhận di sản thừa kế lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản/khai nhận di sản thừa kế có công chứng, chứng thực.
Văn bản nhận di sản thừa kế được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất hoặc tại tổ chức hành nghề công chứng có trụ sở trong phạm vi cấp tỉnh nơi có nhà đất.
Bước 3: Đăng ký biến động, sang tên nhà đất
Đây là bước cuối cùng để người nhận di sản thừa kế được pháp luật công nhận quyền sở hữu nhà đất hợp pháp.
Thẩm quyền thực hiện đăng ký biến động, sang tên nhà đất đối với cá nhân, hộ gia đình là văn phòng đăng ký đất đai – chi nhánh cấp huyện nơi có đất.
Người nhận di sản thừa kế phải hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà nước trước khi nhận kết quả là sổ đỏ đã được sang tên, đăng ký biến động.
Như vậy, trình tự, thủ tục chia thừa kế đất thế chấp tại ngân hàng được thực hiện theo các bước mà chúng tôi đã nêu ở trên. Nếu trong quá trình phân chia di sản thừa kế mà có phát sinh tranh chấp thì các bên phải giải quyết xong tranh chấp mới có thể tiếp tục được chia di sản thừa kế. Người nhận di sản thừa kế có nghĩa vụ, trách nhiệm hoàn thành nghĩa vụ tài chính tương ứng với phần di sản được nhận.
Hy vọng những ý kiến trên đây của chúng tôi sẽ hữu ích với anh/chị.
Để được tư vấn, hỗ trợ về các thủ tục pháp lý, bạn có thể liên hệ Luật sư, theo các phương thức sau:
- Hotline: 0868697673 – 0945202001
- Fanpage: https://www.facebook.com/THUANLAW.VN/
- Email: thuanlaw.vn@gmail.com
- Website: https://thuanlaw.vn/
Chúng tôi rất mong nhận được sự hợp tác!
Trân trọng!