Phân biệt trường hợp phạm tội chưa đạt với hành vi tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội như thế nào? Như thế nào được coi là phạm tội chưa đạt theo quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành.
1. Thế nào là phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội?
Phạm tội chưa đạt theo Bộ luật Hình sự
Có 3 cấu thành tội phạm như sau: Chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt, phạm tội hoàn thành.
Điều 15 Bộ luật Hình sự 2015 quy định phạm tội chưa đạt là việc người phạm tội có ý thực hiện hành vi tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng do nguyên nhân khác quan ngoài ý muốn.
Phạm tội chưa đạt thường có các đặc điểm sau:
- Người phạm tội đã tiến hành các hành vi khách quan được quy định trong cấu thành tội phạm
- Người phạm tội không thực hiện được được tội phạm đến cùng
- Nguyên nhân của trạng thái này là do nguyên nhân khách quan, nằm ngoài sự kiểm soát, ý thức chủ quan của người phạm tội.
Phạm tội chưa đạt có hai dạng như sau:
Phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành (chưa đạt về hậu quả, chưa hoàn thành về hành vi): Người phạm tội vì những nguyên nhân khách quan mà chưa thực hiện hết các hành vi cho là cần thiết để gây ra hậu quả của tội phạm, do đó, hậu quả của tội phạm đã không xảy ra.
Ví dụ: A cầm cây gỗ dài định đánh vào lưng B thì có người ngăn cản, A không thể thực hiện hành vi của mình. Hành vi này của A là hành vi phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành.
Phạm tội chưa đạt đã hoàn thành: Người phạm tội đã thực hiện được hết những hành vi cho là cần thiết để gây ra hậu quả, nhưng hậu quả đã không xảy ra do nguyên nhân ngoài ý muốn.
Ví dụ: A dùng cây kéo nhọn đâm nhiều lần vào ngực B để giết chết B sau đó thấy B bất tỉnh nên A đã bỏ đi. B được phát hiện và đưa đi cấp cứu kịp thời nên không chết. Hành vi này của A là hành vi phạm tội chưa đạt đã hoàn thành.
2. Người phạm tội chưa đạt sẽ bị xử lý hình sự như thế nào theo Bộ luật Hình sự
Căn cứ Khoản 1, Khoản 3 Điều 57 Bộ luật Hình sự 2015 quy định quyết định hình phạt đối với trường hợp phạm tội chưa đạt như sau:
- Đối với hành vi chuẩn bị phạm tội và hành vi phạm tội chưa đạt, hình phạt được quyết định theo các điều của Bộ luật này về các tội phạm tương ứng tùy theo tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi, mức độ thực hiện ý định phạm tội và những tình tiết khác khiến cho tội phạm không thực hiện được đến cùng.
- Đối với trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu điều luật được áp dụng có quy định hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì áp dụng hình phạt tù không quá 20 năm; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.
3. Phân biệt phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội
Phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội có điểm giống và khác nhau như sau:
Căn cứ Điều 16 Bộ luật Hình sự 2015 quy định tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là tự mình không thực hiện tội phạm đến cùng, tuy không có gì ngăn cản.
Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm; nếu hành vi thực tế đã thực hiện có đủ yếu tố cấu thành của một tội khác, thì người đó phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này.
Một số điều kiện để được coi là tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội:
- Việc chấm dứt thực hiện tội phạm phải tự nguyện, dứt khoát
- Việc chấm dứt thực hiện tội phạm xảy ra trong trường hợp tội phạm được thực hiện ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội và giai đoạn phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành, chứ không thể xảy ra ở giai đoạn phạm tội chưa đạt đã hoàn thành hay giai đoạn tội phạm hoàn thành
- Không chịu tác động từ các điều kiện khách quan
* Giống nhau: Hành vi phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội đều có kết quả chung là hậu quả của việc phạm tội không xảy ra.
* Điểm khác nhau:
- Về nguyên nhân:
+ Tội phạm chưa đạt: nguyên nhân dẫn đến tội phạm chưa đạt là do yếu tố khách quan làm cản trở hành vi phạm tội của người đó.
+ Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội có nguyên nhân là tự ý thức chủ quan của người có hành vi phạm tội. Người đó tự nguyện chấm dứt hành vi mà không phải do yếu tố khách quan tác động đến.
- Về trách nhiệm hình sự:
+ Phạm tội chưa đạt: chịu TNHS về tội phạm chưa đạt
+ Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội: được miễn TNHS hoặc nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành nên tội khách thì sẽ bị truy cứu TNHS về tội đó.
4. Hậu quả của việc phạm tội chưa đạt? Quyết định hình phạt đối với trường hợp phạm tội chưa đạt
Hậu quả của phạm tội chưa đạt là phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt.
Theo Điều 57 Bộ luật Hình sự 2015, Khi quyết định hình phạt đối với hành vi này thì Tòa án sẽ căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội, mức độ thực hiện hành vi phạm tội và các tình tiết khác trong vụ án dẫn đến việc người phạm tội không thể thực hiện được hành vi đến cùng.
Nguyên tắc của quyết định hình phạt đối với trường hợp phạm tội chưa đạt là nếu điều luật được áp dụng có hình phạt cao nhất là chung thân hoặc tử hình thì áp dụng hình phạt tù có thời hạn không quá 20 năm; nếu là tù có thời hạn thì không quá 3/4 mức phạt tù quy định.
Đối với người phạm tội chưa đạt chưa đủ 18 tuổi thì quyết định hình phạt như sau:
- Mức hình phạt cao nhất của người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi là không quá 1/3 mức phạt quy định tại điều 100 và 101 Bộ luật Hình sự 2015;
- Mức hình phạt cao nhất của người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi là không quá 1/2 mức phạt quy định tại điều 99, điều 100 và 101 Bộ luật Hình sự 2015;
Trên đây là một số nội dung về phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội.
—————————–
Hy vọng những ý kiến trên đây của chúng tôi sẽ hữu ích với anh/chị.
Để được tư vấn, hỗ trợ về các thủ tục pháp lý, bạn có thể liên hệ Luật sư, theo các phương thức sau:
- Hotline: 0868697673 – 0945202001
- Fanpage: https://www.facebook.com/THUANLAW.VN/
- Email: thuanlaw.vn@gmail.com
- Website: https://thuanlaw.vn/
Chúng tôi rất mong nhận được sự hợp tác!
Trân trọng!