Trong một số vụ án hình sự, bị hại có đơn rút yêu cầu khởi tố. Vậy nếu người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố thì vụ án được xử lý như thế nào?
Đình chỉ vụ án khi bị hại rút yêu cầu khởi tố
Khởi tố vụ án hình sự là trách nhiệm và quyền hạn của Cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền được Bộ luật Tố tụng hình sự quy định. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, xuất phát từ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại, pháp luật quy định cho người bị hại, người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc bị hại đã chết có quyền yêu cầu khởi tố hoặc không khởi tố vụ án.
Căn cứ theo Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về các trường hợp khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại như sau:
1. Chỉ được khởi tố vụ án hình sự về tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 và 226 của Bộ luật hình sự khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết.
2. Trường hợp người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ, trừ trường hợp có căn cứ xác định người đã yêu cầu rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức thì tuy người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án vẫn tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án.
Các trường hợp tội chỉ bị khởi tố khi có yêu cầu của người bị hại bao gồm:
– Trường hợp tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác – Điều 134;
– Trường hợp tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác trong trạng thái tình thần bị kích động mạnh – Điều 135;
– Trường hợp tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe người khác – Điều 138;
– Trường hợp tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khoẻ của người khác vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính – Điều 139;
– Trường hợp tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội – Điều 136;
– Trường hợp tội hiếp dâm – Điều 141;
– Trường hợp tội cưỡng dâm – Điều 143;
– Trường hợp làm nhục người khác – Điều 155;
– Trường hợp Tội vu khống – Điều 156.
Theo đó, người thực hiện hành vi vi phạm về một trong các tội trên nhưng không có yêu cầu của người bị hại thì cũng không bị khởi tố.
Nếu vụ án đã được khởi tố nhưng người bị hại tự nguyện rút đơn yêu cầu thì vụ án sẽ được đình chỉ. Điều này có nghĩa là, nếu được người bị hại rút yêu cầu khởi tố, người thực hiện vi phạm có thể không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Người bị hại được quyền rút yêu cầu bất cứ lúc nào trong suốt quá trình tố tụng, từ giai đoạn điều tra, truy tố đến xét xử.
Sau khi bị hại rút yêu cầu khởi tố, Tòa án xử lý như thế nào?
Theo Công văn số 254/TANDTC-PC, Tòa án Nhân dân tối cao hướng dẫn Tòa án các cấp xử lý trường hợp người đã yêu cầu khởi tố vụ án hình sự rút yêu cầu khởi tố như sau:
Tại giai đoạn xét xử sơ thẩm
– Người đã yêu cầu khởi tố vụ án hình sự rút yêu cầu trước ngày mở phiên tòa sơ thẩm thì Thẩm phán chủ tọa phiên tòa căn cứ vào Điều 45, điểm a khoản 1 Điều 282 của Bộ luật Tố tụng hình sự ra quyết định đình chỉ vụ án;
– Trường hợp người đã yêu cầu khởi tố vụ án hình sự rút yêu cầu tại phiên tòa thì Hội đồng xét xử hoặc Thẩm phán chủ tọa phiên tòa xét xử theo thủ tục rút gọn căn cứ vào khoản 2 Điều 155, Điều 299 của Bộ luật Tố tụng hình sự ra quyết định đình chỉ vụ án;
– Trường hợp sau khi kết thúc phiên tòa sơ thẩm vẫn còn thời hạn kháng cáo, kháng nghị mà người đã yêu cầu khởi tố vụ án hình sự rút yêu cầu thì Tòa án phải hướng dẫn họ làm đơn kháng cáo để Tòa án cấp phúc phẩm xem xét giải quyết việc rút yêu cầu theo thủ tục phúc thẩm.
Tại giai đoạn xét xử phúc thẩm:
– Trường hợp có kháng cáo, kháng nghị mà tại giai đoạn xét xử phúc thẩm người đã yêu cầu khởi tố vụ án hình sự rút yêu cầu thì Hội đồng xét xử hoặc Thẩm phán chủ tọa phiên tòa xét xử theo thủ tục rút gọn căn cứ vào khoản 2 Điều 155 và Điều 359 của Bộ luật Tố tụng hình sự hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án.
– Trong bản án phúc thẩm, Tòa án phải nhận định rõ lý do hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án là do người đã yêu cầu khởi tố vụ án hình sự rút yêu cầu, không phải do lỗi của Tòa án cấp sơ thẩm.
Lưu ý: Trong trường hợp có căn cứ để xác định người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức thì tuy người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án vẫn có thể tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án.
Hậu quả pháp lý khi người có yêu cầu khởi tố đã rút đơn khởi tố
Theo đó, khi đã có đơn rút yêu cầu khởi tố vụ án trong bất kỳ giai đoạn nào của quá trình tố tụng thì:
– Khi người bị hại hoặc đại diện của người bị hại có yêu cầu rút đơn khởi tố thì vụ án hình sự phải được đình chỉ;
– Nếu trường hợp có căn cứ để xác định người bị hại đã có yêu cầu rút đơn khởi tố nhưng bị trái với ý chí của họ do có yếu tố như bị ép buộc, cưỡng bức thì Cơ quan điều tra hay Viện kiểm sát, Toà án vẫn sẽ tiếp tục tiến hành quá trình tố tụng của vụ án;
– Trường hợp người bị hại hoặc đại diện của họ đã rút yêu cầu khởi tố thì không có quyền yêu cầu khởi tố lại, trừ trường hợp yêu cầu đó có yếu tố bị ép buộc, cưỡng bức thực hiện và nếu có căn cứ chứng minh thì Cơ quan tố tụng sẽ tiếp tục tiến hành quá trình tố tụng đối với vụ án;
– Trường hợp vụ án có nhiều bị hại, một trong số các bị hại hoặc một bị hại có yêu cầu rút đơn khởi tố thì Cơ quan tố tụng sẽ vẫn tiếp tục quá trình tố tụng đó;
– Trường hợp người bị hại chỉ rút yêu cầu khởi tố đối với một hoặc một số bị can (bị cáo), không rút yêu cầu khởi tố đối với với một hay một số bị can (bị cáo) còn lại thì vụ án vẫn sẽ được tiếp tục và bị cáo (bị can) được yêu cầu rút đơn sẽ nhận được quyết định đình chỉ với bị can đó.
————————————–
Hy vọng những nội dung trên đây của chúng tôi sẽ hữu ích với anh/chị.
Để được tư vấn, hỗ trợ về các thủ tục pháp lý, bạn có thể liên hệ Luật sư, theo các phương thức sau:
- Hotline: 08 6869 7673 – 0945 202 001
- Fanpage: https://www.facebook.com/THUANLAW.VN/
- Email: thuanlaw.vn@gmail.com
- Website: https://thuanlaw.vn/
Chúng tôi rất mong nhận được sự hợp tác!
Trân trọng!